Ik mocht als lezer deelnemen aan de NTR Boekenquiz. Gisteren waren de opnames en ik ontmoette de andere lezersdeelnemers al vooraf tijdens het eten. Daar gebeurde iets wat mij wel vaker gebeurt: ik stelde me voor en ging me meteen verontschuldigen. Voor dingen waar ik me niet voor hoef te verontschuldigen. Zoals: “Ik lees een heleboel, maar ook een heleboel makkelijke boeken.” Of: “Ik schrijf, maar het is geen literatuur.” Waar komt toch die drang vandaan?

Joost de Vries? Nee dank je
Als ik kijk naar andere schrijvers en lezers, heb ik vaak het gevoel dat die veel serieuzer te nemen zijn dan ikzelf. Zij lezen vast wél voor hun plezier À la recherche du temps perdu. Zij schrijven vast met het grootste gemak doorwrochte literatuur. Hoewel ik weet dat het eerste er niet toe doet en het tweede simpelweg onwaar is, vind ik het lastig om daaraan te denken op momenten zoals gisteravond.

Gelukkig konden die andere mensen dat een stuk beter. Zo gaf een van de deelnemers onmiddellijk toe dat het werk van Joost de Vries (een jonge literaire held die na twee boeken al is vergeleken met Mulisch én Hermans; alleen nog Reve en hij is de Grote Drie in één persoon) niet aan hem is besteed. En een ander vond een zogenaamd niveauverschil tussen boeken sowieso niet van belang.

Doei dekmantels
Zo leerzaam als dit begin was, was voor mij de hele avond. En niet omdat ik zo veel heb opgestoken over boeken, al is dat ook zeker het geval. Maar ik heb vooral geleerd dat ik mezelf niet zo in de weg moet zitten. Meerdere keren was ik te traag of terughoudend met drukken, waardoor ik niet het antwoord kon geven dat ik wilde geven. Of het nou fout was geweest (in veel gevallen) of goed (in sommige gevallen) doet er niet eens zo toe. Het gaat erom dat je durft.

Dit hele stukje valt te lezen als een grote disclaimer voor wie de boekenquiz gaat kijken, en ook het bericht dat ik gisteravond op Facebook plaatste zit weer vol verontschuldigingen vooraf. En ik moet toegeven dat het verleidelijk is om veilig onder allerhande dekmantels te kruipen. Maar dat wil ik niet meer doen. Ik geef hierbij toe dat ik bij lange na niet de meeste kennis had van alle deelnemers en ook niet de meeste durf. Maar daar ga ik me niet voor verontschuldigen; ik ga eraan werken.